अल्ट्रासाउन्ड इतिहास र खोज

चिकित्सा अल्ट्रासाउन्ड प्रविधिमा निरन्तर प्रगति भएको छ र हाल बिरामीहरूको निदान र उपचारमा यसले महत्त्वपूर्ण भूमिका खेलिरहेको छ। अल्ट्रासाउन्ड प्रविधिको विकास २२५ वर्षभन्दा लामो रोचक इतिहासमा आधारित छ। यो यात्रामा मानव र जनावर दुवै सहित विश्वभरका असंख्य व्यक्तिहरूको योगदान समावेश छ।

अल्ट्रासाउन्डको इतिहासको अन्वेषण गरौं र विश्वव्यापी रूपमा क्लिनिक र अस्पतालहरूमा ध्वनि तरंगहरू कसरी एक आवश्यक निदान उपकरण बनेको छ भनेर बुझौं।

इकोलोकेशन र अल्ट्रासाउन्डको प्रारम्भिक सुरुवात

एउटा सामान्य प्रश्न यो छ कि, अल्ट्रासाउन्डको आविष्कार सर्वप्रथम कसले गर्नुभयो? इटालियन जीवविज्ञानी लाजारो स्पालान्जानीलाई प्रायः अल्ट्रासाउन्ड परीक्षणको प्रणेता भनेर श्रेय दिइन्छ।

लाजारो स्पालान्जानी (१७२९-१७९९) एक शरीर विज्ञानी, प्राध्यापक र पुजारी थिए जसका असंख्य प्रयोगहरूले मानव र जनावर दुवैमा जीवविज्ञानको अध्ययनमा उल्लेखनीय प्रभाव पारे।

१७९४ मा, स्पालान्जानीले चमेरोको अध्ययन गरे र पत्ता लगाए कि तिनीहरू दृश्यको सट्टा ध्वनि प्रयोग गरेर नेभिगेट गर्छन्, जुन प्रक्रियालाई अहिले इकोलोकेशन भनिन्छ। इकोलोकेशनमा वस्तुहरूबाट ध्वनि तरंगहरू प्रतिबिम्बित गरेर पत्ता लगाउनु समावेश छ, जुन सिद्धान्तले आधुनिक चिकित्सा अल्ट्रासाउन्ड प्रविधिलाई आधार दिन्छ।

प्रारम्भिक अल्ट्रासाउन्ड प्रयोगहरू

गेराल्ड न्युवेइलरको पुस्तक *ब्याट बायोलोजीमा* उनले स्पालान्जानीले उल्लुहरूसँग गरेको प्रयोगको वर्णन गरेका छन्, जुन प्रकाशको स्रोत बिना अन्धकारमा उड्न सक्दैनथे। यद्यपि, जब चमेरोहरूसँग पनि यही प्रयोग गरिएको थियो, तिनीहरू पूर्ण अन्धकारमा पनि अवरोधहरू बेवास्ता गर्दै आत्मविश्वासका साथ कोठा वरिपरि उड्थे।

स्पालान्जानीले "रातो-तातो सुई" प्रयोग गरेर चमेरोलाई अन्धा बनाउने प्रयोगहरू पनि गरे, तैपनि तिनीहरूले अवरोधहरूबाट बच्न जारी राखे। उनले यो निर्णय गरे किनभने तारहरूको छेउमा घण्टीहरू जोडिएका थिए। उनले यो पनि पत्ता लगाए कि जब उनले बन्द पित्तलका ट्यूबहरूले चमेरोको कान बन्द गरे, तिनीहरूले राम्रोसँग नेभिगेट गर्ने क्षमता गुमाए, जसले गर्दा उनी निष्कर्षमा पुगे कि चमेरो नेभिगेसनको लागि ध्वनिमा भर पर्छन्।

यद्यपि स्पालान्जानीलाई थाहा थिएन कि चमेरोले निकाल्ने आवाजहरू अभिमुखीकरणका लागि हुन् र मानव श्रवणभन्दा बाहिरका हुन्, उनले सही निष्कर्ष निकाले कि चमेरोले आफ्नो वरपरको कुरा बुझ्न आफ्नो कान प्रयोग गर्छन्।